ما در این مطلب از سایت «ذهن سفید» قصد داریم عوامل افسردگی در زنان را بررسی کنیم. زنان حدود دو برابر مردان افسردگی را تجربه می‌کنند. افسردگی در هر سنی ممکن است زنان را درگیر کند؛ بنابراین شناخت این عوامل به آن‌ها کمک می‌کند که بهتر با آن مواجه شوند.
عوامل افسردگی در زنان
بعضی از تغییرات خلقی در زنان با احساس افسردگی و تغییرات هورمونی معمول زنانه همراه است. اما تغییرات هورمونی به تنهایی باعث افسردگی در زنان نیست. سایر عوامل بیولوژیکی، صفت‌هایی که به ارث رسیده است و شرایط و تجربیات زندگی فرد خطر افسردگی را بیشتر می‌کنند. در ادامه عوامل دیگر را بررسی کرده‌ایم.
بلوغ
تغییرات هورمونی در دوران بلوغ ممکن است خطر ابتلا به افسردگی را در بعضی از دختران افزایش دهد. بااین‌حال، نوسانات خلقی موقت مربوط به هورمون‌ها در دوران بلوغ طبیعی است، این تغییرات به تنهایی باعث افسردگی نمی‌شوند.
بلوغ دختران معمولاً با تجربه‌های دیگری همراه است که می‌تواند در افسردگی نقش داشته باشد، مانند مسائل جنسی، هویت زنانه در حال ظهور و درگیری با والدین.
به خاطر فشاری که والدین به فرزندان خود پس از بلوغ برای موفقیت بیشتر در زمینه‌های تحصیلی یا ورزشی و… می‌آورند، شانس ابتلا به افسردگی افزایش پیدا می‌کند. ازآنجایی‌که دختران معمولاً قبل از پسران به بلوغ می‌رسند، احتمال ابتلای آن‌ها به افسردگی در سنین پایین‌تر از پسرها بیشتر است.
مشکلات قبل از قاعدگی
برای اکثر زنان مبتلا به «سندرم پیش از قاعدگی» (PMS)، علائمی مانند نفخ شکم، حساس شدن سینه‌ها، سردرد، اضطراب، تحریک‌پذیری و تجربه اندوه جزئی و کوتاه‌مدت اتفاق می‌افتد.
اما تعداد کمی از زنان علائم شدیدتر و ناتوان‌کننده‌ای دارند که تحصیل، شغل، روابط یا بقیه ابعاد زندگی آن‌ها را مختل می‌کند. در این سطح از عوارض، «PMS» ممکن است از مرز «اختلال دیسفریک پیش از قاعدگی» (PMDD) عبور کند، که در واقع نوعی افسردگی است و معمولاً نیاز به درمان دارد.
تعامل دقیق بین افسردگی و PMS نامشخص است. این امکان وجود دارد که تغییرات دوره‌ای در استروژن، پروژسترون و سایر هورمون‌ها عملکرد مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین را که خلق‌وخو را کنترل می‌کند، مختل کند. به نظر می‌رسد ویژگی‌های ارثی، تجربه‌های زندگی و سایر عوامل نیز در این امر نقش دارند.
بارداری از عوامل افسردگی در زنان
در دوران بارداری زنان، تغییرات چشمگیر و اساسی در سطح هورمون‌های زنانه رخ می‌دهد و این خود می‌تواند زمینه‌ساز افسردگی باشد. سایر مسائل نیز ممکن است خطر ابتلا به افسردگی را در دوران بارداری یا در دورانی که برای بارداری آماده می‌شوند، افزایش دهد. برای نمونه به موارد زیر توجه کنید.
- تغییر سبک زندگی یا کار یا سایر عوامل استرس‌زا
- مشکلات رابطه
- دوره‌های قبلی افسردگی، افسردگی پس از زایمان یا PMDD
- عدم حمایت اجتماعی
- حاملگی ناخواسته
- سقط جنین
- ناباروری
- قطع مصرف داروهای ضد افسردگی
- افسردگی پس از زایمان
بسیاری از تازه مادران خود را غمگین، عصبانی و تحریک‌پذیر می‌دانند. این احساسات که گاهی اوقات به نام «گرفتگی خلق پس از زایمان» (Baby Blues) شناخته می‌شوند، طبیعی‌اند و به طور کلی ظرف یک یا دو هفته فروکش می‌کنند. اما احساسات افسردگی جدی‌تر یا طولانی‌مدت ممکن است نشان‌دهنده افسردگی پس از زایمان باشد، به‌ویژه اگر علائم و نشانه‌هایی که در ادامه فهرست کرده‌ایم، وجود داشته باشند.
- گریه کردن بیشتر از حد معمول
- اعتماد به نفس پایین یا اینکه فکر کنید مادر بدی هستید
- اضطراب یا حالت بی‌حسی
- مشکل در به خواب رفتن، حتی زمانی که کودک شما خواب است
- مشکلات در عملکرد روزانه
- ناتوانی در مراقبت از کودک
- افکار آسیب رساندن به کودک
- افکار خودکشی
افسردگی پس از زایمان یک وضعیت پزشکی جدی است که نیاز به درمان فوری دارد. این نوع افسردگی در ۱۰ تا ۱۵ درصد از زنان رخ می‌دهد. گمان می‌رود که افسردگی پس از زایمان با عوامل زیر همراه است.
- نوسانات عمده هورمونی که بر خلق‌وخوی تأثیر می‌گذارد
- مسئولیت مراقبت از نوزاد
- استعداد ابتلا به اختلالات خلقی و اضطرابی
- عوارض بارداری و زایمان
- مشکلات شیردهی
- عوارض یا نیازهای ویژه نوزاد
- حمایت اجتماعی ضعیف
یائسگی از عوامل افسردگی در زنان است؟
خطر افسردگی ممکن است در دوران گذار به یائسگی افزایش پیدا کند؛ مرحله ای به نام پیش یائسگی، زمانی که سطوح هورمون ممکن است به طور نامنظمی در نوسان باشد. خطر افسردگی نیز ممکن است در یائسگی زودرس یا بعد از یائسگی افزایش پیدا کند. هر دو دوران در زمانی است که سطح استروژن به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
اکثر زنانی که علائم آزاردهنده یائسگی را تجربه می‌کنند، دچار افسردگی نمی‌شوند. اما عوامل زیر ممکن است خطر را افزایش دهند.
- بی‌خوابی یا کم‌خوابی
- اضطراب یا سابقه افسردگی
- رویدادهای استرس‌زا در زندگی
- افزایش وزن
- یائسگی زودرس
- یائسگی ناشی از برداشتن تخمدان‌ها با جراحی
شرایط زندگی و فرهنگ
نرخ بالای افسردگی در زنان به نسبت مردان تنها به دلایل زیست‌شناسی نیست. شرایط زندگی و عوامل استرس‌زای موجود در فرهنگ نیز می‌توانند در این موضوع نقش داشته باشند. اگرچه این عوامل استرس‌زا در مردان هم وجود دارند، اما معمولا با نرخ کمتری همراه است. عواملی که ممکن است خطر افسردگی را در زنان افزایش دهند، در ادامه می‌بینید.
- قدرت و موقعیت نابرابر: زنان بسیار بیشتر از مردان در فقر زندگی می‌کنند که باعث نگرانی‌ها و اضطراب‌هایی است. این مسائل می‌تواند باعث احساسات منفی و اعتماد به نفس پایین شود.
- اضافه بار کار: امروزه بسیاری از زنان بیرون از خانه کار می‌کنند و هنوز هم مسئولیت‌های خانه را بر عهده دارند. بسیاری از زنان با چالش‌هایی مانند چند شغل داشتن برای گذران زندگی، دست و پنجه نرم می‌کنند. همچنین، زنان ممکن است از فرزندان خود مراقبت کنند و در عین حال از اعضای بیمار یا مسن‌تر خانواده نیز مراقبت کنند.
- آزار جنسی یا جسمی: زنانی که در دوران کودکی یا بزرگسالی مورد آزار عاطفی، جسمی یا جنسی قرار گرفته‌اند، در مقایسه با آن‌هایی که مورد آزار قرار نگرفته‌اند، بیشتر احتمال دارد در برخی از مراحل زندگی خود افسردگی را تجربه کنند. زنان بیشتر از مردان در معرض آزار جنسی قرار دارند.
سایر مشکلاتی که با افسردگی رخ می دهد
زنان مبتلا به افسردگی اغلب دارای سایر مشکلات سلامت روان هستند که نیاز به درمان دارند برای مثال نمونه‌های زیر را ببینید.
- اضطراب: معمولا همراه با افسردگی در زنان رخ می‌دهد.
- اختلال در اشتها: ارتباط قوی بین افسردگی در زنان و اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی و پرخوری عصبی وجود دارد.
- سوء مصرف مواد مخدر یا الکل: سوء‌مصرف موادمخدر یا الکل می‌تواند افسردگی را بدتر و درمان آن را دشوارتر کند.
شناخت افسردگی و جستجوی درمان
اگرچه افسردگی ممکن است طاقت‌فرسا به نظر برسد، اما درمان‌های موثری هم برای آن وجود دارد. حتی افسردگی شدید اغلب با موفقیت درمان می‌شود.
مطلب پیشنهادی: «چه چیزی افسردگی را از بین میبرد – علائم و عوامل افسردگی»
علائم و نشانه‌های افسردگی را در ادامه می‌بینید.
- احساس مداوم غم، گناه یا ناامیدی
- از دست دادن علاقه به چیزهایی که زمانی از آن‌ها لذت می‌بردید
- تغییرات قابل‌توجهی در الگوی خواب، مانند مشکل در به خواب رفتن یا بی‌خوابی و یا بی‌کیفیتی خواب
- خستگی یا درد غیر قابل توضیح یا سایر علائم فیزیکی بدون علت ظاهری
- مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن چیزها
- تغییر در اشتها منجر به کاهش یا افزایش وزن قابل‌توجه
- دردهای جسمی
- احساس اینکه زندگی ارزش زیستن ندارد، یا فکر خودکشی
جمع‌بندی عوامل افسردگی در زنان
به یاد داشته باشید که افسردگی هم رایج و هم قابل درمان است. بعد از خواندن این مطلب از سایت «ذهن سفید» و بررسی نشانه‌ها و رجوع به خودتان، اگر فکر می‌کنید افسرده هستید، از جستجوی کمک دریغ نکنید. روان‌درمانگر ما آماده است با شما صمیمانه همراهی کند.
منبع:
Depression in women: Understanding the gender gap: «+»
