دزدیدن پول یا نوشابه کوکا و پدیده‌ای به نام خیانت ملایم
دزدیدن پول راحت تر است یا نوشابه کوکا؟ دزدی ملایم یا خیانت ملایم چیست؟ در نگاه اول ممکن است اکثر شما مخاطبین «ذهن سفید» بدون درنگ اقدام برای دزدی نوشابه را امری غیر منطقی تلقی کنید. اما در این مطلب قصد داریم نشان دهیم که اتفاقا برداشتن بدون اجازه نوشابه (شما بخوانید دزدیدن نوشابه) نسبت به دزدیدن پول امری شایع‌تر است.
برای متوجه شدن مسئله لازم است در ابتدا چنین سوالاتی را در ذهن خود تداعی کنیم؛ آیا انجام یک فعل غیراخلاقی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم برای ذهن ما متفاوت است؟ ذهن انسان تفاوتی بین این دو قائل است؟ امکان کاستن از بار رنج انجام دادن یک کار غیر اخلاقی وجود دارد؟ چگونه؟
«دن آریلی» (Dan Ariely) پژوهشگری آمریکایی است که در حوزه‌های «روان‌شناسی» و «اقتصاد رفتاری» کتاب‌ها و مقالات متعددی را به رشته تحریر درآورده است. او با طراحی یک آزمایش پاسخ سوالات مذکور را یافته است.
آزمایش دلار و نوشابه کوکا
دن آریلی در آزمایش «دلار و کوکا» کوشید تا نشان دهد که اگر در جایی نوشابه کوکا و مقداری پول قرار بدهید، اغلب افراد با برداشتن پول مشکل دارند اما برداشتن نوشابه را فاقد بی‌اشکال می‌بینند. در واقع ما انسان‌ها به‌واسطه غیرمستقیم بودن آن فعل غیراخلاقی، احساس بد حاصل از آن فعل رو کاهش می دهیم .
دزدیدن نوشابه و خیانت ملایم
این آزمایش قصد داشت تا نشان دهد ما اغلب اوقات می کوشیم کارهای بد را با واسطه و غیرمستقیم انجام دهیم تا از بار منفی آن افعال بکاهیم. به عنوان مثال سعی می‌کنیم یک قرار غیرکاری با اغراض خاصی را در قالب یک قرار کاری تعریف کنیم. یعنی توجیهی در ذهن خود بتراشیم مبنی بر این که هدف از این قرار انجام امور کاری معمول است، تا عذاب وجدان خود را کاهش دهیم. پس تکرار چند باره آن کنش بعد از مدتی بدون ناراحتی آن عمل غیراخلاقی را به راحتی انجام می دهیم.
با این واسطه‌ها حتی دزدی کردن به عنوان یک عمل مذموم نیز توجیه‌پذیر و قابل قبول جلوه خواهد کرد. امری که شاید بتوان آن را «دزدی ملایم» نامید. اما نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که این رویکرد منحصر به دزدیدن نوشابه نیست بلکه می تواند در افعال دیگری همچون «خیانت ملایم» نیز ظهور و بروز داشته باشد.
مطلب پیشنهادی: «شک و بدبینی، ریشه ها و روش های مقابله»
در واقع این «واسطه‌ها» بار منفی کنش‌های غیراخلاقی را کم‌رنگ می‌کنند. در نتیجه انجام آن کنش‌ها بسیار ساده می‌شود. عنصر رفتار تدریجی عنصری رایج در روابطی است که منجر به خیانت می گردد. اغلب اوقات یک خیانت مشخصا به قصد خیانت آغاز نمی‌شود، بلکه اغلب وقتی یک میل و کششی نسبت به فردی دیگر در شخص شکل می گیرد او به سراغ واسطه‌ها می‌رود. فرد با استفاده از امور واسطه‌مند تحت عناوینی همچون دیدار با همکار یا قرار کاری ،چت و گفتگوی با یک دوست یا همکار قدیمی در مورد کار و … میل خود را دنبال می کند. پس از مدتی این واسطه ها بار منفی و به تعبیری زهر فعل مذموم را می‌گیرند. درنتیجه رفتار مورد نظر عادی شده و فرد وارد فاز علنی خیانت می‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید