یکی از پرسش‌هایی که جامعه و والدین امروزه با آن روبرو شده‌اند این است که پرخاشگری کودکان ربطی به رسانه‌ها، بازی‌های رایانه‌ای، تلویزیون، فیلم‌ها، اینترنت و… دارد؟ این موضوعی است که به‌ویژه برای والدین به قدری مهم شده است که باید خوب به آن فکر کنند، زیرا محتوای خشونت‌آمیز در تلویزیون، فیلم‌ها، اینترنت و در برخی از محبوب‌ترین بازی‌های ویدیوئی کودکان رواج پیدا کرده است. به همین خاطر در این مطلب از سایت «ذهن سفید» مسئله خشم، تحریک پذیری و پرخاشگری در کودکان را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
پرخاشگری در کودکان
اگرچه تاثیرات محتوای خشونت‌آمیز در تلویزیون، فیلم و سریال‌ها، فضای مجازی و در برخی از بازی‌های ویدیوئی کودکان در رسانه‌ها موضوعی «بحث‌برانگیز» خطاب می‌شود، اما شواهد بسیار خوبی داریم که نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض رسانه‌های خشونت‌آمیز باعث می‌شود کودکان پرخاشگرتر شوند. این موضوع دهه‌ها است که شناخته شده است.
تحقیق علمی بر روی پرخاشگری کودکان
در یکی از شناخته‌شده‌ترین مطالعات در مورد این موضوع که در دهه ۱۹۶۰ منتشر شد، محققان ویدئویی از بازی یک بزرگسال با یک عروسک بادی را به کودکان پیش دبستانی نشان دادند. در این ویدئو، بچه‌ها مشاهده کردند که بزرگسال روی عروسک نشسته، با مشت به بینی آن می‌کوبد، با کوبه (نوعی چکش چوبی یا پلاستیکی) به سر عروسک می‌زند و بارها به آن لگد می‌زند. پس از تماشای ویدئو، بچه ها را با همان عروسک و تعداد زیادی اسباب‌بازی دیگر به اتاق بازی آوردند.
همانطور که پیش‌بینی می‌شد، بچه‌هایی که ویدیوی خشونت‌بار را تماشا کردند، آنچه را دیدند تقلید کردند، عروسک را با کوبه زدند و عروسک‌ها را با مشت و لگد کتک زدند. چیزی که بیش از همه تعجب‌آور بود این است که بچه‌ها راه‌های جدید و خلاقانه‌ای برای کتک زدن عروسک پیدا کردند و با سایر اسباب‌بازی‌های اتاق نیز با هیجان بیشتری بازی کردند. کودکان فقط رفتارهای پرخاشگرانه‌ای را که می‌دیدند تقلید نمی‌کردند. مشاهده رفتارهای پرخاشگرانه باعث شد این بچه‌ها به طور کلی پرخاشگرانه‌تر بازی کنند (بندورا، راس، ۱۹۶۳).
دلایل دیگر پرخاشگری در کودکان
اما به غیر از تاثیرات رسانه بر کودکان، وجود برخی از مسکلات زمینه‌ای که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، ممکن است علت پرخاشگری کودک باشد. در ادامه چند نمونه از آن‌ها را مشاهده می‌کنید.
- اختلالات خلقی: برای نمونه اختلال دو قطبی یکی از اختلالاتی است که در فاز شیدایی خود، زمینه‌ای برای خشم و در فاز افسردگی زمینه‌ای برای تحریک‌پذیری کودک می‌شود.
- اتیسم، «بیش‌فعالی» (ADHD): کودک مبتلا به اتیسم نمی‌تواند مانند بقیه کودکان درماندگی یا استیصال خود را بروز دهد. گاهی این احساسات را با پرخاشگری نشان می‌دهد. همچنین کودک بیش‌فعال هم به‌خاطر شرایط ویژه بروز احساسات یا نحوه فکر کردن، ممکن است که پرخاشگر شود.
- «تروما» (Trauma): گاهی پرخاشگری در کودکان یا نوجوانان توسط عوامل استرس‌زا در موقعیت آن‌ها تحریک می‌شود و نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای نیست.
مطلب پیشنهادی: «روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد ؟ – نشانه های روانشناس خوب»
کی باید احساس خطر کرد ؟
برای یک کودک کوچکتر از ۴ سال غیرعادی نیست که ۹ بار قهر در هفته داشته باشد. دکتر دنیس سوخودولسکی، روانشناس بالینی در مرکز مطالعات کودک پزشکی ییل، می‌گوید: «این می‌تواند شامل گریه، لگد زدن، پا کوفتن روی زمین، ضربه زدن و هل دادن باشد که پنج تا ده دقیقه طول می‌کشد.» برای کودکانی که کج‌خلقی‌شان با افزایش سن ادامه می‌یابد و تبدیل به چیزی می‌شود که از نظر رشد مناسب نیست، کمک حرفه‌ای ممکن است ضروری باشد. به گفته سوخودولسکی، مسئله ابراز خشم شایع‌ترین دلیل ارجاع کودکان برای درمان سلامت روان است. اگر احساس خطر کردید، روان‌درمانگر ما در مجموعه «ذهن سفید» آماده است صمیمانه به شما کمک کند.
منابع:
