اختلال دو قطبی چیست و چه علائمی دارد – افسردگی شیدایی
در این مطلب از سایت «ذهن سفید» میخواهیم بدانیم اختلال دو قطبی چیست و چه علائمی دارد. حدوداً بیست و پنج سال پیش، اکثر افراد مبتلا به اختلال دو قطبی، بزرگسالان میانسالی بودند که دورههای شیدایی مشخصی داشتند. امروزه اکثر افرادی که با افسردگی شیدایی یا اختلال دوقطبی روبرو میشوند، تصویر متفاوتی از این بیماری ارائه میدهند؛ نه تنها افسردگی شایعترین ویژگی این بیماری است، بلکه مرحله شیدایی معمولاً ترکیبی از تحریک پذیری، عصبانیت و افسردگی، با یا بدون سرخوشی است. در واقع، شیدایی استثناست، نه افسردگی.
اختلال دو قطبی چیست و چه علائمی دارد
اختلال دوقطبی، که پیشتر با نام «افسردگی شیدایی» (manic depression) شناخته میشد، یک وضعیت مزمن عودکننده است که بین اوج گرفتن شیدایی و به عمق بردن افسردگی در نوسان است. افسردگی رایجترین ویژگی این بیماری است. مرحله شیدایی معمولاً ترکیبی از تحریک پذیری، عصبانیت و افسردگی، با یا بدون سرخوشی است. در فاز شیدایی، فرد ممکن است انرژی غیرمعمول و اعتمادبهنفس بیشازحد و یا رفتارهایی مثل ولخرجی و بیاحتیاطی در روابط جنسی داشته باشد.
این اختلال اغلب در بزرگسالی شروع میشود، اما در کودکان و نوجوانان نیز دیده شده است.
متاسفانه درباره این اختلال تشخیص اشتباه زیاد اتفاق میافتد. این بیماری اغلب با اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی، اسکیزوفرنی یا اختلال شخصیت مرزی اشتباه گرفته میشود.
مطلب پیشنهادی: «اختلال شخصیت مرزی چیست – علائم و ریشهها»
عوامل بیولوژیکی احتمالاً در افراد خاصی نسبت به این اختلال آسیبپذیری ایجاد میکنند و تجربیاتی مانند فقدان خواب کافی میتواند باعث شروع دورههای شیدایی شود.
انواع اختلال دو قطبی چیست و چه علائمی دارد
دو نوع اصلی اختلال دوقطبی وجود دارد:
- دو قطبی نوع ۱ (Bipolar I)
- دو قطبی نوع ۲ (Bipolar II)
با دو قطبی نوع یک، یک دوره افسردگی اساسی ممکن است همراه باشد یا نباشد، اما با دو قطبی نوع دوم همراه است. افراد مبتلا به دو قطبی نوع یک حداقل یک دوره شیدایی داشتهاند که ممکن است بسیار شدید باشد و نیاز به مراقبت در بیمارستان داشته باشد. افراد مبتلا به دو قطبی نوع دوم معمولاً یک دوره افسردگی اساسی را تجربه میکنند که حداقل دو هفته طول میکشد همراه با «هایپومانیا» (hypomania) یا نیمهشیدایی یا شیدایی خفیف که معمولاً نیازی به مراقبتهای بیمارستانی ندارد.
اختلال دو قطبی چه علائمی دارد
ویژگی بارز اختلال دو قطبی، دوره شیدایی است؛ مانیا یا شیدایی ممکن است اختلال دو قطبی را تحریک کند و به دنبال آن یک دوره افسردگی رخ بدهد یا میتواند پس از سالها گذراندن دوره افسردگی ظاهر شود. تغییر بین شیدایی و افسردگی میتواند ناگهانی باشد و خلقوخو با سرعت بیشتری تغییر کند.
با اینکه یک دوره شیدایی چیزی است که اختلال دو قطبی را از افسردگی متمایز میکند، فرد ممکن است زمان بیشتری را در فاز افسردگی بگذراند تا در حالت شیدایی یا هیپومانیک.
هیپومانیا میتواند فریبنده باشد. احساس موجی از انرژی به فرد میدهد که با احساسات خوبی همراه است و حتی بهرهوری و خلاقیت را بهبود میدهد. در نتیجه، شخصی که آن را تجربه میکند ممکن است اینکه یک جای کار میلنگد را حس نکند. تنوع زیادی در علائم شیدایی وجود دارد، اما نشانههای آن ممکن است نشانههای زیر باشند.
- افزایش انرژی
- فعال شدن
- بیقراری
- خلقوخوی سرخوش
- خوشبینی افراطی
- تحریکپذیری شدید
- حرف زدن بهشکل غیرمعمولی سریع
- فکر مشغول، پرش از ایدهای به ایده دیگر
- حواسپرتی و عدم تمرکز
- کاهش نیاز به خواب
- باور غیر واقعی به تواناییها و ایدههای خود
- قضاوت ضعیف
- رفتارهای پرخطر و بیاحتیاطی از جمله ولخرجی و رانندگی پرخطر
- افزایش میل جنسی
- رفتار تحریک آمیز یا پرخاشگرانه
- انکار مشکل
مدت زمان فاز شیدایی و تناوب آن با فاز افسردگی میتواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. نوسانات مکرر، غیر معمول نیست و حداقل چهار بار در سال رخ میدهد.
حال تا حدودی دانستیم اختلال دو قطبی چیست و چه علائمی دارد. همانطور که تنوع قابلتوجهی در علائم شیدایی وجود دارد، تنوع زیادی در درجه و مدت علائم افسردگی در اختلال دو قطبی وجود دارد. علائم زیر، مشخصات دورههای افسردگی است.
- غم و اندوه
- اضطراب
- احساس پوچی
- احساس ناامیدی یا بدبینی
- احساس گناه، بی ارزشی یا درماندگی
- از دست دادن علاقه یا لذت به کارهایی که زمانی از آنها لذت میبردید، از جمله رابطه جنسی
- کاهش انرژی و احساس خستگی یا کند شدن
- مشکل در تمرکز و به خاطر سپردن چیزها یا تصمیمگیری
- بیقراری یا تحریکپذیری
- خواب زیاد یا ناتوانی در به خواب رفتن یا خواب ماندن
- تغییر در اشتها و یا کاهش یا افزایش وزن ناخواسته
- درد مزمن یا سایر علائم فیزیکی طولانی مدت که به دلیل بیماری یا جراحت بهوجود نیامدهاند.
- افکار مرگ یا خودکشی یا اقدام به خودکشی
علائم شیدایی و افسردگی اغلب با هم در دورههای درهمتنیده رخ میدهند. نشانه این دورهها بیقراری، مشکل خواب، تغییر قابلتوجه در اشتها، روانپریشی و تفکرات خودکشی است. در این مواقع، فرد میتواند احساس غم کند و درعینحال میزان زیادی انرژی در خود داشته باشد.
علل اختلال دو قطبی
حال میدانیم اختلال دو قطبی چیست و چه علائمی دارد. اما علت آن چیست؟ هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی میتوانند زمینه اختلال دو قطبی را ایجاد کنند. در نتیجه، علل از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در حالی که این اختلال میتواند ژنتیکی باشد، هیچ کس به طور قطعی ژنهای خاصی که خطر ابتلا به این بیماری را ایجاد میکند، شناسایی نکرده است. شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه سن بالای پدر در زمان لقاح میتواند احتمال جهشهای ژنتیکی که زمینهساز آسیبپذیری در برابر دوقطبی است، افزایش دهد. مطالعات نشان داده است که ممکن است تفاوتهایی در ساختار و عملکرد نواحی خاصی از مغز وجود داشته باشد.
تصور میشود که رویدادهای زندگی از جمله انواع مختلف آسیبهای دوران کودکی در تحریک اختلال دوقطبی در افرادی که از قبل در معرض ابتلا به این بیماری هستند، نقش داشته باشد. محققان میدانند که به محض بروز اختلال دوقطبی، رویدادهای زندگی میتوانند عود آن را تسریع کنند.
درمان
بیماران دو قطبی با نشانههای مختلف و زمینههای مختلف با این اختلال روبرو میشوند. بنابراین درمان آن از تغییر در سبک زندگی، دارودرمانی، روانکاوی، حمایت اعضای خانواده یا عزیزان و… از فردی تا فرد دیگر متفاوت است. بنابراین ما توصیه میکنیم با فرد متخصص حتماً مشورت کنید. رواندرمانگر ما در مجموعه «ذهن سفید» آماده است صمیمانه به شما کمک کند.
منابع:
Managing Bipolar Disorder: «+»
Bipolar Disorder: «+»
Bipolar Disorder: A Mistaken Diagnosis: «+»
دیدگاهتان را بنویسید